DEPRESJA RÓŻNE MA <BR> <BR> TWARZE.. <BR> <BR>

O NIETYPOWYCH OBJAWACH DEPRESJI U DZIECI..

Szacuje się, że 2 procent dzieci cierpi na depresję. Wiele wskazuje na to, że liczba ta jest zaniżona, a dzieci nie są prawidłowo diagnozowane. Lekarze stwierdzają u dzieci depresję na takich samych zasadach diagnostycznych jaku dorosłych, choć nie mają wątpliwości, że depresja u dzieci może objawiać się inaczej. Nie istnieje taka jednostka chorobowa jak „depresja dziecięca”, dlatego u wielu dzieci nie stawia się takiej diagnozy. Są jednak podstawy, by przypuszczać, że depresja dotyka nawet co trzeciego nastolatka. Dwukrotnie częściej chorują na nią dziewczynki niż chłopcy. Najmłodsze dziecko, u którego zdiagnozowano depresję miało dwa lata.

Rodzice często nie wyłapują pierwszych objawów choroby, uznając, że to nastoletni bunt. Gdy dziecko wypowiada na głos myśli samobójcze, przyjmują, że to tylko takie gadanie. W stu przypadkach rocznie bywa za późno na pomoc. Młodzi nie mogąc poradzić sobie z otaczającą rzeczywistością, wybierają śmierć.

CZYM  JEST DEPRESJA?

Termin depresja – niezwykle rozpowszechniony w codziennym języku –  zazwyczaj używany jest do nazwania normalnej reakcji na trudne wydarzenie.

Depresja jest jednak chorobą! Klinicznie rozpoznana depresja to długotrwały, szkodliwy i poważny stan charakteryzujący się nadmiernym obniżeniem nastroju oraz innymi objawami psychicznymi, behawioralnymi i fizycznymi.

W medycznych klasyfikacjach chorób depresja jest umieszczana w grupie zaburzeń nastroju (zaburzenia afektywne). W zależności od nasilenia objawów lekarze rozpoznają epizod depresyjny łagodny, umiarkowany lub ciężki.

 OBJAWY DEPRESJI U DZIECI I MŁODZIEŻY:

• smutek, przygnębienie, płaczliwość;
• u dzieci i nastolatków w odróżnieniu od dorosłych bardzo często dominuje drażliwość, dziecko łatwo wpada w złość lub rozpacz, może demonstrować wrogość wobec otoczenia – zachowuje się
  w sposób odpychający, zniechęcający do nawiązania kontaktu;
• zobojętnienie, apatia, zmniejszenie, nawet utrata zdolności
  do przeżywania radości; dziecko przestaje cieszyć się z rzeczy
  lub wydarzeń, które wcześniej sprawiały mu radość;
• poczucie znudzenia, zniechęcenia; ograniczenie lub zaprzestanie aktywności, które wcześniej były dla dziecka ważne lub przyjemne
  (np. zabawa, hobby, spotkania z rówieśnikami), a także niechęć do podejmowania codziennych obowiązków lub zupełne ich zaniechanie, dziecko może np. odmówić porannego wstawania, chodzenia do szkoły, wychodzenia z domu, a w skrajnych przypadkach – ze swojego pokoju, zaniedbywać higienę osobistą, naukę i tym podobne;
• wycofanie się z życia towarzyskiego, ograniczenie kontaktu
  z rówieśnikami;
• nadmierna reakcja na uwagi, krytykę – dziecko reaguje rozpaczą
  lub dużą złością nawet gdy zwróci mu się uwagę w bardzo delikatny sposób i dotyczy ona błahej sprawy;
• depresyjne myślenie („wszystko jest bez sensu”, „i tak nic mi się nie uda”), niska samoocena („jestem beznadziejny/a, gorszy/a, nieatrakcyjny/a, głupi/a”); nieproporcjonalnie pesymistyczna ocena rzeczywistości, własnych możliwości, przyszłości;
• poczucie bycia bezużytecznym, niepotrzebnym; nadmierne obwinianie się nawet za te wydarzenia i okoliczności, na które nie ma się wpływu (np. obwinianie się za konflikt między rodzicami);
• w ciężkich przypadkach depresji mogą wystąpić objawy psychotyczne charakteryzujące się nieprawidłowym, zniekształconym przeżywaniem rzeczywistości: omamy (inaczej halucynacje), najczęściej słuchowe, rzadziej wzrokowe i węchowe i/lub urojenia (fałszywe przekonania na temat samego siebie i/lub otoczenia), treść tych objawów jest zgodna z depresyjnym nastrojem;
• uczucie niepokoju, napięcia wewnętrznego; często zaburzeniom depresyjnym towarzyszy lęk – niemal nieustający, o stałym nasileniu, nieokreślony – trudno wskazać przyczynę lub obiekt takiego lęku („sam nie wiem, czego się boję”),
• podejmowanie impulsywnych, nieprzemyślanych działań („i tak na niczym mi nie zależy”); picie alkoholu, stosowanie innych środków psychoaktywnych (narkotyki, „dopalacze”) – często w celu złagodzenia lęku, napięcia, smutku;
• działania autoagresywne, np.: samookaleczenia (rozmyślne uszkadzanie swojego ciała przez cięcie się ostrymi przedmiotami, przypalanie zapalniczką, papierosem, drapanie, gryzienie i  tym podobne), rozmyślne zadawanie sobie bólu, zażywanie w nadmiarze leków w celu „zatrucia się” (ale nie w celu odebrania sobie życia);
• myśli rezygnacyjne („życie jest bez sensu”, „po co ja żyję”) fantazje na temat śmierci („co by było, gdybym umarł?”, „innym byłoby lepiej, gdyby mnie nie było”);
• myśli samobójcze (rozmyślanie, fantazjowanie na temat odebrania sobie życia), tendencje samobójcze (planowanie lub czynienie przygotowań do popełnienia samobójstwa), a w skrajnych przypadkach – próby samobójcze, czyli podejmowanie bezpośrednich działań mających na celu odebranie sobie życia.

Ryzyko podjęcia próby samobójczej zwiększają następujące czynniki:

• zaburzenia koncentracji i trudności z zapamiętywaniem – często skutkują problemami z nauką i pogorszeniem wyników w szkole, dziecko przez nie może opuszczać zajęcia lekcyjne,
• stosowanie substancji psychoaktywnych,
• samobójstwa w rodzinie,
• trudna sytuacja rodzinna, materialna,
• łatwy dostęp do środków, które mogą posłużyć do odebrania sobie życia (np. broni, leków),
• przykre lub trudne doświadczenie, którego właśnie dziecko doznało (odrzucenie przez rówieśników, utrata bliskiej osoby, niepowodzenie w szkole, itp.).

Zaalarmować powinny sytuacje, gdy dziecko:

• wyraża zainteresowanie tematyką śmierci i umierania,
• mówi wprost o chęci odebrania sobie życia lub sugeruje to w mniej bezpośredni sposób (np.: „chciałbym/chciałabym już nie żyć”, „innym byłoby lepiej beze mnie”),
• w jego przeżywaniu dominuje smutek, poczucie beznadziei,
• zaczyna wycofywać się z życia rówieśniczego,
• występuje nagła zmiana w jego zachowaniu i funkcjonowaniu,
• porządkuje swoje sprawy, rozdaje swoje rzeczy, żegna się z bliskimi
  i znajomymi,
• zaniedbuje swój wygląd,
• ma problemy ze snem i jedzeniem,
• gromadzi lub szykuje środki, które mogą posłużyć do odebrania sobie życia (tabletki, żyletki, sznur i tym podobne).

W GRUPIE DZIECI I MŁODZIEŻY DEPRESJA CZĘSTO PRZYJMUJE NIETYPOWY OBRAZ, NA PIERWSZY PLAN WYSUWAJĄ SIĘ WTEDY:

• uporczywe dolegliwości somatyczne, bardzo często prowadzące
  do prowadzenia licznych i dokładnych badań medycznych, w wyniku których nie udaje się znaleźć organicznych przyczyn tych objawów,
  : bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki, bóle głowy, kołatania serca, duszność, częste zasłabnięcia lub omdlenia, moczenie nocne – taki obraz depresji częściej występuje u dzieci,
• bunt wobec rodziców, szkoły, nieprzestrzeganie zasad, zachowania agresywne i autoagresywne – taki obraz depresji częściej spotyka się u nastolatków.

INNE, NIECHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY DEPRESJI U DZIECI I MŁODZIEŻY:

• zaburzenia koncentracji i trudności z zapamiętywaniem – często skutkują problemami z nauką i pogorszeniem wyników w szkole, dziecko może opuszczać zajęcia lekcyjne,
• pobudzenie psychoruchowe, często wynikające z przeżywanego lęku
  i napięcia – dziecko wierci się, nie może się skupić na konkretnej czynności, podejmuje bezwiednie bezcelowe działania, np. skubie ubranie, zamazuje długopisem kartkę, obgryza paznokcie,
• podejmowanie niektórych aktywności w nadmiarze – np. gra
  na komputerze, oglądanie TV,
• zwiększenie lub zmniejszenie apetytu, a w efekcie – zmiany masy ciała,
• problemy ze snem: trudności z zasypianiem, wybudzanie się
  w nocy, budzenie się wcześnie rano, nadmierna senność.

PODSUMOWUJĄC:

• depresja jest chorobą, która występuje również u dzieci,
• depresja u dzieci i młodzieży może przyjmować nietypowy obraz:
  u dzieci dominują skargi somatyczne, u nastolatków zaburzenia zachowania,
• depresja u dzieci jest chorobą uleczalną,
• główną metodą leczenia depresji u dzieci jest psychoterapia, dodatkową leki,
• leczeniem depresji dziecięcej zajmują się psychiatrzy dziecięcy, psychoterapeuci oraz psychologowie,
• z depresją związane jest poważne ryzyko popełnienia przez dziecko samobójstwa.